Onderzoek oorzaken bijensterfte 2020-2021
Uitgangspunten:
-6 Segeberger bijenkasten naast elkaar
-Kast 6 tegen begroeiing, kast 1 verste daar vandaan
-Vliegopening richting westen, uit de wind
-1e jaars volken, bijgevoerd aan begin van seizoen om op te sterken van de reis.
-Geen honing geoogst aan einde van seizoen
-Varoamijt bestrijding middels roofmijt, helaas door logistieke problemen 1e keer dode roofmijnen, wij hebben de bijenkasten 2,5 uur rijden staan in Duitsland en kunnen door corona niet makkelijk even heen en weer. 2 weken na de 1e enting 2e enting gedaan op alle kasten op de Varoamijt plank, dat is dat stukje vilt, en kast 1 het restje roofmijt gegeven.
– Temperatuur is afgelopen winter koud geweest, even warm en aansluitend weer koudegolf.
Kast 1: Winter doorgekomen en vliegt weer
Kast 2: dood
Kast 3: dood
Kast 4: dood
Kast 5: dood
Kast 6: winter doorgekomen en vliegt weer
1) Te laat met Varoamijt bestrijding begonnen waardoor kast 2-3-4-5 iets last van Varoamijt hebben gehouden, kast 6 was natuurlijk al met roofmijt voorzien, kast 1 is extra met restje roofmijt geënt. Varoamijt is wel aanwezig en soms iets in meerdere mate, doch ik denk niet dat dit 100% oorzaak is van de sterfte. We vinden wel redelijk veel dode Varoamijt terug op enkele lades, het lijkt er op dat de roofmijt echt zijn werk goed aan het doen was.
2) Wilde temperatuurwisseling in begin seizoen (te weinig bijen om zichzelf warm te houden)
3) Probleem met vlieggat, deze was dicht met dode bijen en redelijk luchtdicht (konden ook niet uitvliegen of beluchten). Daarnaast de Varoamijt plank erin en rooster ook met meerdere lagen bijen, redelijk compacte laag. Dit kan zuurstofgebrek veroorzaken. Daarnaast is een deel vd honing dun en waterig, en lijkt wel of een deel gist, hierbij komt o.a. co2 vrij wat zuurstof verdrijft, lijkt wel of volk gestikt is. Er zijn plekken waar de bijen nog gewoon in werkhouding gevonden zijn, alsof ze overvallen zijn door iets
4) meer propolis als bestrijding van schimmelinfectie
5) we hadden even in 1e instantie gedacht dat gif een oorzaak zou kunnen zijn, daar hebben we niet direct een link kunnen leggen, zo was niet te zien dat er bijen met de tong naar buiten tussen zaten, mocht iemand dat herkennen in de foto’s laat mij dan even weten.
6) Voedselgebrek, de ramen zaten nog redelijk vol met honing er was voldoende voedsel in de kast. Verhongeren lijkt niet de oorzaak
In de kasten hebben we schimmel aangetroffen en maden, dit ziet eruit alsof dit gebeurd is nadat de volken overleden zijn, geen warmte door levende bijen is ook vocht in kast krijgen en houden, de schimmel is vermoed ik ontstaan nadat het volk is gestorven.
3 vd 4 kasten hebben we nu uit elkaar gehaald, de 4e komt bij de volgende rit, puur praktisch paste niet alles in de auto.
Uit kast 3 is 1 pot bijen gekomen
Uit kast 4 zijn 4 potten bijen gekomen
Uit kast 2 zijn 3 potten bijen gekomen
Wat zijn de maatregelen die wij gaan nemen om de kasten gezonder te houden:
1) we gaan de kasten plaatsen op een soort eigengemaakt compostrek om de roofmijt het hele seizoen onder de kasten te laten leven zodat deze in het jaar mee kunnen groeien met het volk en bij voldoende temperatuur hun werk kunnen blijven doen. Daarnaast gaan we 2x per jaar verse roofmijt enten waardoor we zeker weten dat de hoeveelheid voldoende is, chemische bestrijding is niet nodig zoals ik afleid aan de dode bijen, op tijd met roofmijt beginnen en onderhouden is natuurlijke bestrijding voldoende.
2) we gaan elk jaar voor optijd de winter de onderste deel van de, die met de ingang en de Varoamijt plank schoonmaken zodat er voldoende beluchting in de kast kan blijven plaats vinden. Doordat we deze op het “compostrek” plaatsen houden we de extreme koude tegen.
3) we gaan de ingang van de Segeberger kast anders maken, nu loopt deze af en dode bijen vullen al snel de doorgang naar buiten, die ga ik omgekeerd plaatsen zodat er, mochten er dode bijen voor de uitgang liggen, deze niet de doorgang direct gaan verstoppen en beluchting vd kast belemmeren.
4) door het compostrek maken we ook een brug tussen de kasten voor betere toegang natuurlijk voorkomende roofmijt.
5) We overwegen de varoamijtplank en het fijne gaas onderin te vervangen door iets grofmaziger gaas zodat dode bijen niet in de kast blijven liggen maar kunnen doorvallen naar het compost rek(al zit je dan nog wel met bij dicht afsluiten van de kast voor bv transport).
Onderstaand foto’s van het drama in mijn kasten, niet iets om vrolijk van te worden doch wel leerzaam.
Ik hoop op input van jullie zodat ik meer te weten kan komen over te verbeterpunten. Deze kan ik dan posten en andere helpen. Ik denk dat delen van informatie, van zowel gezonde als probleemgevallen belangrijk is om samen inzicht te krijgen in wat er speelt onder de imkers. Het overgrote deel zal de informatie via de vereniging krijgen en daar zijn/haar vragen stellen, het zou leuk zijn als er ook tussen de verenigingen een meer openbare informatie uitwisseling gaat plaats vinden. Om 3 redenen:
- Als informatie meer openbaar is is het voor geïnteresseerde ook inzichtelijker meerdere zijden van de honingbij te leren kennen, niet alleen de blijebij plaatjes of doom scenario’s maar ook tussenliggende processen.
- Er sneller informatie tussen leden van de verenigingen kan worden gedeeld
- Er zijn ook mensen zoals ik die niet de behoefde voelen zich bij een vereniging aan te sluiten en toch met deze boeiende materie bezig willen zijn. Ik probeer zo veel mogelijk zelf ook uit te vinden en de mechanismes te begrijpen. Onderzoek op internet naar de meer uitzonderlijke incidenten zoals deze winter in onze kasten is best nog lastig.
Daarnaast hoop ik dat mensen als ze iets mee maken meer documenteren en onderzoeken wat de oorzaak is zodat hieruit collectief kan worden geleerd.
Het is niet erg om fouten te maken, belangrijkste is dat er collectief van geleerd kan worden en verbeterpunten kunnen worden gemaakt, dit in belang van de imker (meer plezier in de hobby) en nog belangrijker een betere gezondheid voor de bijen.
Onderstaand de overige fotos van de onderzoekssessie:
